Članom 17. Pravilnika o upisu u RPG, promeni podatak i obnovi registracije, elektronskom postupanju, kao i o uslovima za pasivan status poljoprivrednog gazdinstva jasno je definisan status crkve i manastira - formalno pravni status. Crkvenu opštinu u SPC predstavljaju predsednik i sekretar crkvene opštine prema ovlašćenju određene Eparhije. Svaka crkvena opština, odnosno Eparhija ima svoj PIB i MB i upisana je u nadležni Registar (Registar crkvenih zajednica, ne APR). Što se tiče ostalih crkvenih zajednica koje nisu u okviru SPC (npr.rimokatolička, grkokatolička...), ovlašćeno je obično jedno lice - župnik ili protojerej.
Prema članu 153. Ustava SPC svaki Ugovor o zakupu koji sačine predstavnici neke crkvene opštine (predsednik i sekretar) sa zakupcem mora ići na overu u nadležnu Eparhiju na odobravanje, odnosno davanje saglasnosti (Eparhija stavlja žig saglasnosti i pečat, obično na poleđini ugovora). Svaka crkvena opština u SPC pripada određenoj Eparhiji i nema svoj PIB i MB, već je to PIB i MB od pripadajuće Eparhije.
Što se tiče rimokatoličnih i grkokatoličnih crkvenih opština, njima su nadležna biskupija odnosno egzarhat preneli ovlašćenja tako da mogu samostalno da sačine ugovor sa zakupcima bez bilo kakve saglasnosti biskupije ili egzarhata i svaka crkvena opština ima zaseban PIB i MB, dok to nije slučaj sa crkvenim opštinama u SPC.
Svaki Ugovor sa bilo kojom crkvenom opštinom ide dodatno na overu potpisa kod javnog beležnika i prilaže se u eAgrar.
Prilikom upisa u eAgrar imate, između ostalih mogućnosti i upis zemlje "ustupljene ili uzete u zakup od pravnog lica" i "ustupljene ili uzete u zakup od fizičkog lica". Kako gore pomenuti Pravilnik jasno definiše status crkve i manastira kao pravnog lica, sigurno je, da je sa tehničke strane ispravno upisati zemlju preko opcije "ustupljeno ili uzeto u zakup od pravnog lica" gde ćete odabrati tip zakupa: "10-zakup crkvenog zemljišta" i upisati MB crkvene opštine u odgovarajuće polje. Tehnički je neizvodljivo i nije ispravno upisati crkvenu zemlju preko opcije "ustupanje ili zakup od fizičkog lica" iz više razloga: Pravilnikom je jasno definisan status crkve kao pravnog lica; ne možete uneti u polje JMBG broj karaktera manji od 13; crkva nema svoj JMBG broj već MB koji ima 8 karaktera; niste sklopili ugovor sa fizičkim licem već sa crkvenom opštinom. Ukoliko je nekome prošao upis na takav način, postoji mogućnost da će mu prilikom odobravanja zahteva za subvenije tražiti da obriše parcelu i upiše je ispravno te da izmeni zahtev.
Kako je od ove godine izmenom gore pomenutog Pravilnika omogućeno da se zemlja pravnog lica može upisati u PG na osnovu ugovora o zakupu ili ustupanju sa tim pravnim licem, članom 8a) Pravilnika propisana je Izjava (Prilog 2a) odgovornog lica u pravnom licu koje je vlasnik zemljišta i zakupodavac, odnosno ustupilac na korišćenje zemljišta u privatnoj ili zadružnoj svojini, da podnosilac zahteva koji je zakupac, odnosno korisnik zemljišta nije lice koje ima posebne dužnosti prema društvu, nije povezano lice u odnosu na pravno lice, niti je zaposleno lice kod zakupodavca, odnosno ustupioca pravnog lica - u slučaju korišćenja zemljišta u privatnoj ili zadružnoj svojini po osnovu ugovora o zakupu ili ugovora o ustupanju zemljišta na korišćenje sa zakupodavcem, odnosno ustupiocem pravnim licem.
Jedina nedoumica za koju iz Uprave još uvek nema odgovora je da li je potreba Izjava na Prilogu 2a za crkvenu zemlju. Obzirom da odgovora još nema, smatrajte da je potrebna, vodeći se logikom da od viška glava ne boli, zatim mogućnostima da bi svešteno lice crkvene opštine (posebno onih crkvenih zajednica koje mogu samostalno da sačinjavaju ugovore) mogao upisati zemlju u svoje PG ili njemu povezano lice, kao i sledećim činjenicama.
U Registru katastra crkveno zemljište se vodi kao privatna svojina, pa shodno tome, sa pravne strane tumačeći, potrebna je Izjava na Prilogu 2a koju potpisuju ovlašćena lica crkvene opštine (za SPC dve izjave: sekretar i predsednik, svako posebno daje izjavu; za ostale crkvene zajednice gde je ovlašćeno jedno lice samo izjava tog lica). Izjave ne moraju biti overene kod javnog beležnika.
Ukoliko upišete crkveno zemljište na ovakav način (upis zemlje uzete na ustupanje ili zakup od pravnog lica i odaberet tip zakupa "10-zakup crkvene zemlje"), te priložite overen ugovor, list iz Katastra i pomenutu Izjavu na Prilogu 2a, Uprava će sigurno morati da vam verifikuje parcele.
