Dobroo... Da vidimo kako je to ljubljeni "narodni dinast" Karađorđević probao da usreći svoj mili i dragi narod ?!
Kako je to Karađorđević svojom AgRef pravio "AMERIČKI SAN" u Vojvodini ?!
*
AgRef je za Vojvodinu predviđala da se veliki posed razdeli mesnim agrarnim interesentima, kolonizovanim dobrovoljcima, borcima i neborcima, autokolonistima i optantima, kao i jugoslovenskim izbeglicama iz Mađarske.
Iako je pod sekvestar stavljeno oko 970.000 ha, ovo zemljište nije u potpunosti podeljeno tako da je očuvan i veliki posed koji je u nekim slučajevima, poput Elcovog, Kotekovog ili Ledererovog veleposeda, limitiran do iznosa od 750 ha.
U Vojvodini se naselilo oko 100.000 poljoprivrednih interesenata kojima je reformom dodeljeno 466.285 ha, odnosno 48% od ukupne površine veleposedničkog zemljišta.
Prosečna veličina dodeljene zemlje agrarnim subjektima u Bačkoj je iznosila 2,6 kj u Banatu 1,9 kj i u Sremu 1,8 kj, s tom razlikom da su boračke porodice dobile 8,5 kj, a neboračke 5 kj obradivog zemljišta.
*
Agrarni interesenti su morali dodeljenu zemlju sami platiti, zadužujući se kod privatnih novčanih zavoda i fizičkih lica koja su se bavila pozajmljivanjem novca.
Besplatno zemljište su dobili samo dobrovoljci, borci i neborci, odnosno 20.000 njihovih porodica je dobilo oko 100.000 ha.
*
Nacionalni sadržaj AgRefa uticao je da kolonizacija otpočne i pre no što će Ministarstvo za agrarnu reformu izvršiti neophodne pripreme za transport i doček porodica kolonista.
Sa nepripremljenim planom i preuranjenim izjavama „da je sve spremno”, vlada je pokrenula koloniste i njihove porodice iz unutrašnjosti, obezbeđujući im samo besplatan prevoz.
Česti su bili slučajevi da se na stotine porodica pojave u nekom selu, zavedene obećanjima poverenika, a da ih tamo nije čekala ni zemlja, ni kuće, ni poljoprivredni inventar.
Da bi zaustavili „kolonizatorski stampedo” državne vlasti novembra 1919. godine donose odluku o privremenom obustavljanju daljeg podnošenja zahteva za kolonizaciju, dok se postojeća rešenja stavljaju van snage.
*
Kako su kolonisti bili pretežno siromašni seljaci iz dinarskih predela, navikli na ekstenzivno stočarstvo, a ne na intenzivnu zemljoradnju, problem njihove akomodacije javio se već prvih dana po dolasku u panonsku ravnicu.
Vlasti su se zanosile idejom da će problem prilagođavanja rešiti asimilacijom kolonista sa domicilnim stanovništvom.
Ta predviđanja nisu bila realna usled agrarne prenaseljenosti, tako da i kada bi se čitav veleposed razdelio, a ne samo delimično, on ne bi mogao zadovoljiti sve agrarne interesente.
Otuda se gotovo u svim naseljenim mestima na koloniste gledalo kao na povlašćene uzurpatore, dođoše.
Kao kompromisno rešenje i izlaz iz konfliktnih situacija, tadašnje vlasti donose odluku o osnivanju novih mesta u koja se naseljavaju isključivo kolonisti.
Tako je osim etničke, socijalne i demografske strukture, izmenjena i topografska slika Vojvodine, koja je u periodu od 1919. do 1931. dobila 130 novih naselja, 64 u Bačkoj, 42 u Banatu i 24 u Sremu.
Država je naseljenike, okružene skoro neprijateljski raspoloženim susedima, ostavljala bez ikakve stručne i materijalne pomoći, da se snalaze kako znaju i umeju.
*
Iako su zemlju platili svi, izuzev dobrovoljaca, prema Uredbi o naseljavanju od 24. septembra 1920. godine, pravo uknjižbe sticali su tek posle deset godina od dana naseljavanja ! ! !
Istom odlukom je predviđeno da se zemlja ne sme otuđiti, niti opteretiti dugovima, u smislu davanja pod hipoteku, sve dok ne postane gruntovno uknjiženo vlasništvo.
Takođe, kolonisti su na osnovu ove uredbe bili oslobođeni plaćanja svih poreza i prireza – prvo na rok od 3 godine, a zatim je neplaćanje neposrednih poreza produženo da važi 5 godina.
*
U Vojvodini je nakon likvidiranja AgRef 1931.g. od ukupnog broja poljoprivrednih domaćinstava (215.650) ispod 2 ha imalo 71.950, onih koji su imali između 2 i 5 ha bilo je 58.850, a od 5 do 10 ha 43.550 i između 10 i 20 ha 27.425, dok je preko 20 ha obradivog zemljišta posedovalo 13.875 gazdinstava.
Novi vlasnici zemlje, kolonisti, padajući u sve veće dugove, bivaju primorani da svoje sitne posede prodaju upravo onima od kojih su oni svojevremeno bili oduzeti.
Prema mišljenju pojedinih savremenika, na pojavu otuđivanja zemljišta uticala je i fiskalna politika, koja je nemilosrdno počela da se primenjuje nakon isteka „poreskog grejs perioda”.
U nameri da se oslobode poreskih izvršitelja, Kraljevskih UDBaša kaputaša i čupača brkova, sitni agrarni sopstvenici se odlučuje na prodaju zemlje po principu pošto-poto.
Na ovaj način se samo u Vojvodini proletarizovalo oko 20.000 poljoprivrednih domaćinstava.
Kako je to Karađorđević svojom AgRef pravio "AMERIČKI SAN" u Vojvodini ?!
*
AgRef je za Vojvodinu predviđala da se veliki posed razdeli mesnim agrarnim interesentima, kolonizovanim dobrovoljcima, borcima i neborcima, autokolonistima i optantima, kao i jugoslovenskim izbeglicama iz Mađarske.
Iako je pod sekvestar stavljeno oko 970.000 ha, ovo zemljište nije u potpunosti podeljeno tako da je očuvan i veliki posed koji je u nekim slučajevima, poput Elcovog, Kotekovog ili Ledererovog veleposeda, limitiran do iznosa od 750 ha.
U Vojvodini se naselilo oko 100.000 poljoprivrednih interesenata kojima je reformom dodeljeno 466.285 ha, odnosno 48% od ukupne površine veleposedničkog zemljišta.
Prosečna veličina dodeljene zemlje agrarnim subjektima u Bačkoj je iznosila 2,6 kj u Banatu 1,9 kj i u Sremu 1,8 kj, s tom razlikom da su boračke porodice dobile 8,5 kj, a neboračke 5 kj obradivog zemljišta.
*
Agrarni interesenti su morali dodeljenu zemlju sami platiti, zadužujući se kod privatnih novčanih zavoda i fizičkih lica koja su se bavila pozajmljivanjem novca.
Besplatno zemljište su dobili samo dobrovoljci, borci i neborci, odnosno 20.000 njihovih porodica je dobilo oko 100.000 ha.
*
Nacionalni sadržaj AgRefa uticao je da kolonizacija otpočne i pre no što će Ministarstvo za agrarnu reformu izvršiti neophodne pripreme za transport i doček porodica kolonista.
Sa nepripremljenim planom i preuranjenim izjavama „da je sve spremno”, vlada je pokrenula koloniste i njihove porodice iz unutrašnjosti, obezbeđujući im samo besplatan prevoz.
Česti su bili slučajevi da se na stotine porodica pojave u nekom selu, zavedene obećanjima poverenika, a da ih tamo nije čekala ni zemlja, ni kuće, ni poljoprivredni inventar.
Da bi zaustavili „kolonizatorski stampedo” državne vlasti novembra 1919. godine donose odluku o privremenom obustavljanju daljeg podnošenja zahteva za kolonizaciju, dok se postojeća rešenja stavljaju van snage.
*
Kako su kolonisti bili pretežno siromašni seljaci iz dinarskih predela, navikli na ekstenzivno stočarstvo, a ne na intenzivnu zemljoradnju, problem njihove akomodacije javio se već prvih dana po dolasku u panonsku ravnicu.
Vlasti su se zanosile idejom da će problem prilagođavanja rešiti asimilacijom kolonista sa domicilnim stanovništvom.
Ta predviđanja nisu bila realna usled agrarne prenaseljenosti, tako da i kada bi se čitav veleposed razdelio, a ne samo delimično, on ne bi mogao zadovoljiti sve agrarne interesente.
Otuda se gotovo u svim naseljenim mestima na koloniste gledalo kao na povlašćene uzurpatore, dođoše.
Kao kompromisno rešenje i izlaz iz konfliktnih situacija, tadašnje vlasti donose odluku o osnivanju novih mesta u koja se naseljavaju isključivo kolonisti.
Tako je osim etničke, socijalne i demografske strukture, izmenjena i topografska slika Vojvodine, koja je u periodu od 1919. do 1931. dobila 130 novih naselja, 64 u Bačkoj, 42 u Banatu i 24 u Sremu.
Država je naseljenike, okružene skoro neprijateljski raspoloženim susedima, ostavljala bez ikakve stručne i materijalne pomoći, da se snalaze kako znaju i umeju.
*
Iako su zemlju platili svi, izuzev dobrovoljaca, prema Uredbi o naseljavanju od 24. septembra 1920. godine, pravo uknjižbe sticali su tek posle deset godina od dana naseljavanja ! ! !
Istom odlukom je predviđeno da se zemlja ne sme otuđiti, niti opteretiti dugovima, u smislu davanja pod hipoteku, sve dok ne postane gruntovno uknjiženo vlasništvo.
Takođe, kolonisti su na osnovu ove uredbe bili oslobođeni plaćanja svih poreza i prireza – prvo na rok od 3 godine, a zatim je neplaćanje neposrednih poreza produženo da važi 5 godina.
*
U Vojvodini je nakon likvidiranja AgRef 1931.g. od ukupnog broja poljoprivrednih domaćinstava (215.650) ispod 2 ha imalo 71.950, onih koji su imali između 2 i 5 ha bilo je 58.850, a od 5 do 10 ha 43.550 i između 10 i 20 ha 27.425, dok je preko 20 ha obradivog zemljišta posedovalo 13.875 gazdinstava.
Novi vlasnici zemlje, kolonisti, padajući u sve veće dugove, bivaju primorani da svoje sitne posede prodaju upravo onima od kojih su oni svojevremeno bili oduzeti.
Prema mišljenju pojedinih savremenika, na pojavu otuđivanja zemljišta uticala je i fiskalna politika, koja je nemilosrdno počela da se primenjuje nakon isteka „poreskog grejs perioda”.
U nameri da se oslobode poreskih izvršitelja, Kraljevskih UDBaša kaputaša i čupača brkova, sitni agrarni sopstvenici se odlučuje na prodaju zemlje po principu pošto-poto.
Na ovaj način se samo u Vojvodini proletarizovalo oko 20.000 poljoprivrednih domaćinstava.
Poslednja izmena:
