Vremeplov

13.06 323. p.n.e. U Vavilonu umro Aleksandar III Makedonski, Aleksandar Veliki, jedan od najvećih vojskovođa u istoriji. Njegova legendarna ličnost vekovima bila inspiracija likovnih umetnika i pesnika.

13.06 1839. Srpski knez Miloš Obrenović abdicirao u korist sina Milana i napustio Srbiju. Knez Milan umro nekoliko nedelja po izboru za vladara, namesnici pozvali njegovog mlađeg brata Mihaila da preuzme presto.

13.06 1917. S 14 bombardera tipa "gota" Nemci su u Prvom svetskom ratu prvi put iz vazduha bombardovali London. Poginule 162 osobe. Pre toga napadi na britansku prestonicu vršeni su iz cepelina.

13.06 1943. U bici na Sutjesci, u Drugom svetskom ratu, poginuo komandant Treće divizije i član Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije Sava Kovačević. Posthumno proglašen za narodnog heroja.

13.06 1983. Američki vasionski brod Pionir 10 prošao kroz orbitu Neptuna. Prva letelica sa Zemlje koja je izašla iz Sunčevog sistema.

13.06 1990. Zbog neuspelog početka razgovora vlasti i opozicije u Srbiji, 8. juna, u Beogradu na Trgu Republike održan prvi protestni miting opozicije protiv vlasti Slobodana Miloševića.

13.06 1994. Severna Koreja saopštila da se povlači iz Agencije Ujedinjenih nacija za atomsku energiju i da više neće dozvoliti dolazak njenih inspektora u zemlju.

1306 2000. U Pjongjangu počeo istorijski samit dveju Koreja na kom su predsednici Južne i Severne Koreje Kim Dae Džung i Kim Džong Il vodili razgovore o pomirenju dveju država. Lideri dveju Koreja sastali se prvi put posle raspada jedinstvene zemlje 1948.

13.06 2003. U Beogradu uhapšen oficir JNA, pukovnik Veselin Šljivančanin, i izručen Haškom tribunalu, pred kojim je krajem 1995. optužen za zločine na poljoprivrednom dobru Ovčara kod Vukovara, u Hrvatskoj, 1991.
 
19.06 1862 - Američki Kongres je zabranio ropstvo na teritoriji SAD.

19.06 1885 - U Njujork je stigla Statua slobode, poklon Francuske.

19.06 1953 - Džulijus i Etel Rozenberg, osuđeni za špijunažu u korist SSSR-a, pogubljeni su na električnoj
stolici u američkom zatvoru Sing-Sing.

19.06 1961 - Otkrivanjem natpisa sa imenom Pontija Pilata na iskopini rimskog hrama u Cezariji (Izrael), prvi put je nađen dokaz da je on postojao.

19.06 1970 - Sovjetski vasionski brod "Sojuz-9" postigao je novi rekord u dužini boravka u kosmosu od 17 dana, 16 časova i 59 minuta.

19.06 1999 - U Prištini, na zgradi komande Prištinskog korpusa Vojske Jugoslavije, podignuta je zastava UN, pošto se Vojska Jugoslavije povukla, a mirovne snage UN (Kfor) preuzele kontrolu nad Kosovom.

19.06 2007 - Kanadska čarter avio-kompanija "Skajservis erlajnz" obavila je prvi let iz Toronta do Beograda čime je posle 15 godina prekida uspostavljena direktna avionska linija između Srbije i Kanade.

- - - - - - - - - -

23.06 1960. Patris Lumumba postao prvi predsednik vlade nove nezavisne države Demokratske Republike Kongo.

23.06 1970. Japanski studenti u Tokiju se sukobili s policijom tokom velikih demonstracija protiv produženja američko-japanskog pakta za bezbednost.

23.06 1985. Iznad Atlantskog okeana eksplodirao boing 747 kompanije Er Indija. Pogunulo svih 329 putnika i članova posade. Za podmetanje bombe u avion optuženi Siiki separatisti.

23.06 1999. Jugoslovenski ekonomisti iz nevladine Grupe 17 procenili da je ekonomska šteta posle NATO bombardovanja Jugoslavije oko 29,6 milijardi dolara.

23.06 2001. Vlada Jugoslavije usvojila Uredbu o saradnji s Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu.


 
28.06 1389 - U bici na Kosovu polju Turci su pobedili srpsku vojsku i obezbedili dalji prodor na Balkan. Srbija je potom postala turska vazalna država, a njeno osvajanje završeno je 1459. kada su Turci zauzeli utvrđeni grad Smederevo.

28.06 1874 - Umro je srpski političar Ilija Garašanin, jedan od vođa ustavobranitelja, ministar unutrašnjih poslova i predsednik vlade kneževine Srbije (1861-67). Njegovo delo "Načertanije" (1844) je prvi nacionalni program Srbije nakon oslobođenja od turske vlasti i bilo je temelj srpske spoljne politike sve do Prvog svetskog rata.

28.06 1902 - SAD su kupile od Francuske za 40 miliona dolara koncesiju za gradnju Panamskog kanala.

28.06 1914 - Pripadnik organizacije "Mlada Bosna" Gavrilo Princip ubio je u Sarajevu austrougarskog nadvojvodu, prestolonaslednika Franca Ferdinanda i njegovu ženu Sofiju. To je bila varnica za početak Prvog svetskog rata.

28.06 1919 - Potpisan je Versajski mirovni ugovor između Nemačke i saveznika kojim je i formalno završen Prvi svetski rat.

28.06 1921 - Donet je Ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (Vidovdanski ustav) kojim je novonastala država proglašena ustavnom, parlamentarnom i naslednom monarhijom sa dinastijom Karađorđević.

28.06 1948 - Na sastanku u Bukureštu Komunistička partija Jugoslavije isključena je iz Informacionog biroa komunističkih partija (Informbiro). To je značilo i formalni raskid odnosa sa zemljama komunističkog bloka. Blokada Jugoslavije i kampanja protiv jugoslovenskog rukovodstva, koje su usledile, trajale su do 1955.

28.06 1950 - Pušten je u saobraćaj put Beograd-Zagreb, dug 400 kilometara, nazvan "Auto put bratstvo-jedinstvo", u čijoj su izgradnji učestvovale dobrovoljne omladinske radne brigade iz svih krajeva Jugoslavije.

28.06 1960 - Osnovan je Univerzitet u Novom Sadu.

28.06 1989 - Na Gazimestanu, na Kosovu obeležena je 600-godišnjica Kosovske bitke. Centralni događaj na skupu, kojem je prisustvovalo oko milion ljudi, bio je govor tadašnjeg predsednika Srbije Slobodana Miloševića kojim je počeo meteorski uspon ovog srpskog političara.

28.06 1992 - U organizaciji opozicionog Demokratskog pokreta Srbije (DEPOS) u Beogradu, ispred zgrade Skupštine SRJ počeo je Vidovdanski sabor. Učesnici dotada najvećeg opozicionog skupa u Srbiji, koji je trajao neprekidno osam dana, zahtevali su ostavku predsednika Srbije Slobodana Miloševića, raspuštanje Narodne Skupštine i formiranje vlade nacionalnog spasa.

28.06 2001 - Bivši predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošvić izručen je Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, kao prvi šef države koji je predat međunarodnom sudu. Milošević je 27. maja 1999. optužen za zločine protiv čovečnosti, kršenje zakona i pravila rata i genocid tokom ratova u Hrvatskoj 1991-92. i BiH 1992-95. i na Kosovu 1999.


 
08.07 70. Rimljani u Judejskom ratu osvojili i razrušili Jerusalim. Od ruševina sačuvan samo zapadni zid velikog jevrejskog hrama, "Zid plača".

08.07 1920. Gradu Šapcu svečano uručeno francusko odlikovanje "Ratni krst" za heroizam i stradanje njegovog stanovništva u Prvom svetskom ratu.

08.07 1956. U Beogradu emitovan prvi eksperimentalan TV-prenos, povodom proslave stogodišnjice rođenja Nikole Tesle. Program iz privremenog studija u Institutu "Nikola Tesla" građani pratili na četrdesetak prijemnika smeštenih u izlozima prodavnica u raznim delovima grada.

08.07 1994. Umro Kim Il Sung, komunistički lider Severne Koreje, koji je upravljao zemljom od njenog osnivanja 1948. do smrti.

08.07 2000. U Beogradu umro Konstantin Vinaver, pijanista, muzikolog, operski dramaturg i dugogodišnji direktor Opere i baleta Narodnog pozorišta u Beogradu.

08.07 2002. Okružni sud u Prokuplju osudio na osam godina zatvora bivšeg rezervistu Vojske Jugoslavije Ivana Nikolića za zločin protiv civilnog stanovništva počinjen na Kosovu za vreme NATO-bombardovanja Jugoslavije 1999. To je prva presuda pred domaćim sudovima za ratni zločin počinjen tokom rata na Kosovu.




- - - - - - - - - -

11.07 1844. Rođen Petar I Karađordjević, kralj Srbije i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Za kralja Srbije izabran posle majskog prevrata 1903. u kom su ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i kraljica Draga Mašin. Tokom vladavine poštovao Ustav i parlamentarnu demokratiju, a u spoljnoj politici oslanjao se na Rusiju, Francusku i Englesku.

11.07 1921. Održano prvo zvanično prvenstvo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u vaterpolu. Pobedilo Somborsko sportsko društvo.


11.07 1937. Umro američki kompozitor Džordž Geršvin, koji je u klasičnu muziku uneo elemente popularne muzike, crnačkih duhovnih pesama i bluza.

11.07 1978. U eksploziji cisterne s tečnim gasom u španskom mediteranskom turističkom kampu u mestu San Karlos de la Rapita poginulo oko 200 ljudi.

11.07 1979. Americka vasionska stanica "Skajlab", posle šestogodišnjeg kruženja oko Zemlje, raspala se prilikom prizemljenja.

11.07 1982. U Beogradu umro jugoslovenski pisac Meša Selimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Posle Drugog svetskog rata bio direktor drame Narodnog pozorišta u Sarajevu, umetnički direktor "Bosna-filma" i glavni urednik "Svjetlosti".

11.07 1987. Ujedinjene nacije proglasile za petomilijarditog stanovnika planete dečaka rođenog u Zagrebu Mateja Gaspara.

11.07 1995. Bosanski Srbi zauzeli Srebrenicu, a potom Žepu. Više od 30.000 ljudi, uglavnom žena i dece, prebačeno na teritoriju pod kontrolom vlade u Sarajevu. Snage bosanskih Srba kasnije optužene da su na tom području izvršile ratni zločin i da je ubijeno oko 7.000 bosanskih muslimana.

11.07 1996. Sudsko veće Međunarodng suda za ratne zločine u SFRJ u Hagu potvrdilo optužnice za ratne zločine i genocid protiv lidera bosanskih Srba Radovana Karadžića i vojnog komandanta Ratka Mladića. Sud za njima raspisao međunarodne poternice.

11.07 2000. Uz posredovanje predsednika SAD Bila Klintona u Kejmp Dejvidu počeli pregovori o pitanju suvereniteta nad Jerusalimom izraelskog premijera Ehuda Baraka i palestinskog vođe Jasera Arafata.

 
16.07 622. Istoričari smatraju da ovim datumom počinje prva godina islamske ere, odnosno dan kada je Muhamed, sa svojim pristalicama napustio Meku da bi osnovao prvi centar nove vere u Medini.

16.07 1054. Zbog sukoba oko pitanja da li rimski papa ima primat među hrišćanskim poglavarima, došlo je do raskola između rimske i carigradske hrišćanske crkve. Spor je kasnije doveo do "velike šizme" i stvorene su dve crkve - istočnopravoslavna i zapadna rimokatolicka.

16.07 1661. Stokholmska banka izdala je prve papirne novčanice u Evropi.

16.07 1858. Rođen je srpski vojvoda Petar Bojović, čuveni vojskovođa u ratovima 1912-18. Zaslužan je za pobede u Prvom balkanskom ratu nad turskom vojskom u bitkama kod Kumanova i Bitolja (1912), a u Drugom balkanskom ratu za uspeh u bici kod Bregalnice (1913) nad bugarskom vojskom. Za uspehe u Prvom svetskom ratu dobio je čin vojvode. Kao komandant Prve armije, 1. novembra 1918. oslobodio je Beograd. Umro je 1945. godine u Beogradu i sahranjen je bez vojnih počasti.

16.07 1861. Osnovano je Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu.

16.07 1867. Francuski vrtlar Žozef Monije patentirao je u Parizu armirani beton.

16.07 1945. SAD su u pustinji Alamogordo, u državi Novi Meksiko, izvršile prvu probu atomske bombe, pod šifrovanim nazivom "Triniti".


16.07 1969. Američki vasionski brod "Apolo 11" lansiran je iz Kejp Kanaverala u istorijsku misiju ka Mesecu sa astronautima Nilom Armstrongom, Edvinom Oldrinom i Majklom Klinsom.

16.07 1989. Umro je austrijski dirigent Herbert fon Karajan, jedan od najvećih dirigenata 20. veka. Od 1949. bio je dirigent Bečkog simfonijskog orkestra, od 1955. vodio je Berlinsku filharmoniju, a od 1956. do 1964. bio je direktor Bečke državne opere.

16.07 1998. Kosovski Albanci su u Prištini konstituisali paralelni kosovski parlament. Policija je, po naredbi srpskih vlasti koje su taj postupak smatrale nelegalnim, kao i majske izbore, zaposela prostorije i zaplenila dokumenta o radu parlamenta.

16.07 2004. Na aerodromu u Tokiju uhapšen je bivši svetski prvak u šahu Bobi Fišer. U martu 2005. Fišer je otputovao na Island pošto je dobio državljanstvo te ostrvske zemlje i time izbegao deportaciju u SAD, koje ga traže više od deset godina zbog kršenja međunarodnih sankcija prema bivšoj SR Jugoslaviji, gde je 1992. odigrao šahovski meč sa Borisom Spaskim.


 
24.07 1701 - Antoan da la Mot Kadilac (Antoine, Mothe Cadillac) osnovao je na obali reke Mičigen trgovački centar Ponšartren, koji se kasnije razvio u grad Detroit.

24.07 1804 - Srpska potera predvođena Milenkom Stojkovićem uhvatila je i pogubila na dunavskom ostrvu Ada Kale beogradske dahije Aganliju, Kučuk Aliju, Mulu Jusufa i Mehmeda Fočića.

24.07 1883 - Metju Veb (Matthew Webb), prvi čovek koji je 1875. preplivao kanal Lamanš, utopio se prilikom pokušaja da prepliva reku iznad Nijagarinih vodopada.

24.07 1906 - Umro je Stevan Sremac, najizrazitiji predstavnik srpske humorističke proze ("Ivkova slava", "Zona Zamfirova", "Pop Ćira i pop Spira").

24.07 1946 - SAD su izvele prvu podvodnu atomsku probu na koralskimostrvima Bikini u zapadnom Pacifiku.

24.07 1974 - Konstantin Karamanlis (Constantine) je, posle sedmogodišnje vladavine vojne hunte, obrazovao u Grčkoj prvu civilnu vladu i proglasio opštu amnestiju za sve političke zatvorenike.

24.07 1976 - Američki svemirski brod "Viking 1" spustio se na Mars da ispita da li postoje mogućnosti za život na toj planeti.

24.07 2003 - Bosanski Srbin Darko Mrđa priznao je pred Tribunalom u Hagu krivicu za ubistvo oko 200 Muslimana i Hrvata na planini Vlašić u leto 1992, a Tužilaštvo je zauzvrat odustalo od optužbe za istrebljenje i zločin protiv čovečnosti. Osuđen je na 17. godina zatvora.
 
24.07. 1911. godine američki istraživač Hiram Bingham otkrio je drevni grad Inka, Machu Picchu, koji je 400 godina ležao napušten. Taj isti grad danas je jedno od 7 čuda novoga svijeta.
 
Poslednja izmena:
28.07 1330. Srpski kralj Stefan Dečanski potukao je u bici kod Velbužda vojsku bugarskog cara Mihajla Šišmana, koji je poginuo u toj bici.

28.07 1586. Tomas Heriot je iz Kolumbije doneo prve krompire u Englesku. Krajem XVI veka krompir je prenet i u Španiju. U početku se gajio kao ukrasna biljka, ali se zbog porasta stanovništva, ratova i gladi, širom Evrope počeo koristiti za ishranu.

28.07 1655. Umro je francuski pisac Sirano de Beržerak, poznat po delu "Drugi svet", u kojem je spojio političku satiru i naučnu fantastiku. Edmon Rostan ga je uzeo za glavnog junaka popularne komedije "Sirano de Beržerak".

28.07 1741. Umro je italijanski kompozitor i virtuoz na violini Antonio Vivaldi, jedan od najznačajnijih predstavnika baroka i prethodnika novog doba klasike. Iz njegovog obimnog stvaralačkog opusa najčuveniji je koncert za violinu i orkestar "Četiri godišnja doba".

28.07 1750. Umro je nemački kompozitor Johan Sebastijan Bah. Savremenici su ga više cenili kao orguljaša, a interes za njegovu muziku i svest o njegovom značaju u istoriji muzike pojavili su se tek početkom 19. veka, u doba muzičkog romantizma, naročito nakon Mendelsonovog izvođenja Bahovog remek-dela "Muke po Mateji" (1829).

28.07 1914. Austro-Ugarska je objavila rat Srbiji, mesec dana posle atentata na prestolonaslednika Franca Ferdinanda u Sarajevu. Dalji tok događaja doveo je do Prvog svetskog rata.

28.07 1941. U odmazdi za požare u nemačkim garažama, Nemci su u Beogradu u Drugom svetskom ratu streljali više od 120 ljudi, mahom Jevreja, komunista i njihovih simpatizera.

28.07 1945. Američki bombarder B-25 je u gustoj magli udario u "Empajer stejt bilding" u Njujorku, tada najvišu zgradu u svetu. Poginulo je 14 ljudi.


 
05.08 1716 – Austrijski feldmaršal vojvoda Eugen Savojski izvojevao je, na čelu armije od 40.000 pešaka i oko 20.000 konjanika, u bici pod Petrovaradinskom tvrđavom pobedu nad turskim snagama od 150.000 ljudi pod komandom velikog vezira Damad Ali paše. U toj bici stradalo je po nekim procenama čak 30.000 turskih vojnika, poginuo je i veliki vezir. Austrijska pobeda omogućila je da trupe Eugena Savojskog ubrzo zauzmu Beograd i Temišvar da bi 1718. Austrijanci preuzeli od Turske Srbiju severno od Zapadne Morave, kao i Banat.

05.08 1926 – Osnovan je Arhiv Vojvodine, ukazom pomoćnika ministra prosvete Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Prvobitni naziv te ustanove bio je bio je – Državni arhiv u Novom Sadu. Inicijator je bio tadašnji upravnik Državnog arhiva u Beogradu dr Rista Odavić, a prvi upravnik (državni arhivar) današnjeg Arhiva Vojvodine bio je dr Dimitrije Kirilović, ugledni istoričar, publicista i nacionalni radnik. Zadatak Državne arhive u Novom Sadu bio je da prikuplja, čuva, i obrađuje, arhivsku građu sa područja – Banata, Bačke, Srema i Baranje.

05.08 1943 – U Moskvi su, prvi put u Drugom svetskom ratu, plotunima iz 222 artiljerijska oruđa obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. U snažnoj protivofanzivi Crvene armije oslobođeni su gradovi Orel i Bjelgorod.

05.08 1963 – U Moskvi su Sovjetski savez, SAD i Velika Britanija potpisali sporazum o zabrani nuklearnih proba u atmosferi, vasioni i pod vodom, što je, posle raketne krize oko Kube, bio prvi znak popuštanja napetosti u hladnoratovskim međunarodnim odnosima.

05.08 1974 – Predsednik SAD Ričard Nikson javno je priznao, predajući magnetofonske trake istražnom sudiji, da je učestvovao u prikrivanju “Afere Votergejt”.

05.08 1995 – Vojska Hrvatske zauzela je Knin, glavni grad Republike Srpske Krajine. Vojna ofanziva preduzeta je uz saglasnost SAD i drugih zapadnih zemalja, čije je ratno vazduhoplovstvo potpomoglo agresiju. Iz RSK – teritorije pod “zaštitom” mirovnih snaga UN – izbeglo je gotovo svo stanovništvo, najmanje 250.000 ljudi. Hrvatske snage su tokom agresije i posle nje počinile mnoštvo zločina nad srpskim civilima, usmrtivši oko 2.500 ljudi, što je propraćeno mlakim reagovanjem međunarodne zajednice i suštinskim odobravanjem.

05.08 1998 – Umro je bugarski komunistički lider Todor Živkov, devet godina posle zbacivanja sa vlasti. Na čelu Bugarske nalazio se od 1954. do 1989. Poslednje godine života proveo je u kućnom pritvoru.


<font color="#535353"><span style="font-family: Open Sans">

- - - - - - - - - -

06.08 1945. Amerikanci su u Drugom svetskom ratu bacili prvu atomsku bombu na japanski grad Hirošimu. Grad je razoren, a 13 kvadratnih kilometara pretvoreno je u pustoš. Poginulo je oko 117.000 ljudi, a od posledica bačene bombe stradalo je 217.137.

 
13.08 1868. U seriji zemljotresa u Peruu i Ekvadoru poginulo 25.000 ljudi.

13.08 1902. Rođen nemački inženjer Feliks Vankl. Izumeo rotacioni motor, koji je po njemu dobio naziv. Prvu ideju za taj motor patentirao 1929, a 1939. avion "mešeršmit 209" sa eksperimentalnim Vanklovim motorom postigao svetski rekord u brzini.

13.08 1961. Vlasti Istočne Nemačke zatvorile granicu između Istočnog i Zapadnog Berlina, kod Brandenburške kapije, i počele gradnju 155 kilometara dugog zida prema granici sa Zapadnom Nemačkom. Zid narednih 38 godina bio simbol podeljene Nemačke i hladnog rata. Zid srušen u novembru 1989, Nemačka se potom ponovo ujedinila.

13.08 1964. U Velikoj Britaniji izvršene poslednje smrtne kazne, vešanjem dva zatvorenka u Liverpulu i Mančesteru, osuđenih na smrt zbog ubistva.

13.08 1998. Švajcarske banke i jevrejske grupe postigle sporazum o isplati 1,25 milijardi dolara kompenzacije za žrtve holokausta u Drugom svetskom ratu.

- - - - - - - - - -

17.08 1876 – Rođen je srpski generalštabni pukovnik Dragutin Dimitrijević “Apis”. Kao načelnik obaveštajnog odeljenja Glavnog generalštaba Srpske vojske povezao se sa nacionalnooslobodilačkim pokretima i organizacijama Srba van Srbije. Bio je glavni inspirator oficirske zavere i ubistva kralja Aleksandra Obrenovića i kraljice Drage Mašin 11. juna 1903. poznate kao “Majski prevrat” (po starom kalendaru). Organizacija koju je on osnovao poznata kao Crna ruka je bila sklona takvim metodama i u periodu između 1903. i 1914. čitav državni vrh Srbije stalno je bio u strahu od mogućih njihovih neracionalnih i neodgovornih poteza. Zbog pokušaja atentata na regenta Aleksandra streljan je u Solunu 1916. Pedesetih godina režim Josipa Broza organizovao je reviziju Solunskog procesa s ciljem da iskompromituje već odavno mrtvog (od 1934.) kralja Aleksandra Karađorđevića.

17.08 1896 – Džorž Karmak je otkrio zlato u pritoci reke Klondajk u Kanadi, izazvavši jednu od najmasovnjih “zlatnih groznica” i istoriji.

17.08 1908 – Umro je srpski pisac Radoje Domanović, satiričar. Oštro je prikazivao vlastodršce koje je smatrao korumpiranim i brutalnim, ali i lažno rodoljublje i servilno građanstvo. Nakon završetka Velike škole u Beogradu radi kao nastavnik u Vranju, Pirotu, Leskovcu. Otpuštan je iz službe kao protivnik Obrenovića. Od 1905. do smrti, predvodi odeljenje korektora Državne štamparije u Beogradu. Uređivao je satirični list “Stradija”. Osim opore satire pisao je i gotovo idilične pripovetke iz seoskog života. Dela: satirične pripovetke “Stradija”, “Vođa”, “Danga”, “Mrtvo more”, “Kraljević Marko po drugi put među Srbima”.

17.08 1941 – Nemački okupatori su u Drugom svetskom ratu obesili o bandere na Terazijama u centru Beograda tela petorice srpskih građana i ostavili ih da vise više dana. Prethodno su u dvorištu Gestapoa, zbog navodne terorističke aktivnosti, streljali studenta Milorada Pokrajca, krojačkog radnika Jovana Jankovića, obućara Svetislava Milina, seljaka iz okoline Sopota Velimira Jovanovića i borca Kosmajskog partizanskog odreda Ratka Jevića.

17.08 1975 – Sovjetski ledolomac na nuklearni pogon “Artika” postao je prvi brod koji je prispeo na Severni pol.

17.08 1976 – U zemljotresu koji je izazvao katastrofalnu plimu, na filipinskom ostrvu Mindanao poginulo je oko 8.000 ljudi.

17.08 1990 – U Kninskoj krajini proglašeno je vanredno stanje posle prepada specijalnih ekipa hrvatske policije na policijske stanice u Obrovcu i Benkovcu. Cilj hrvatskih vlasti bio je da oduzmu naoružanje redovnom sastavu policije u tim opštinama, što je izazvalo otpor Srba u tom kraju.

17.08 1998 – Predsednika SAD Bila Klintona u Beloj kući je četiri sata ispitivao nezavisni tužilac Kenet Star, posle čega je šef američke države na televiziji opisao seksualne odnose s pripravnicom u Beloj kući Monikom Luinski kao “nepodobnu vezu”.

17.08 1999 – U najtežoj prirodnoj katastrofi u istoriji Turske, u zemljotresu sa epicentrom kod grada Izmir, oko 150 kilometara jugozapadno od Istanbula, poginulo je više od 30.000 ljudi.
 
19.08 14 - Umro je rimski državnik Oktavijan Avgust, prvi rimski car, usvojeni sin Gaja Julija Cezara. Tokom vladavine od 31. p.n.e uveo je novi oblik vladavine i administracije poznat kao principat (centralizacija vlasti), a Rimsko carstvo je u njegovo vreme doživelo procvat u kulturi i umetnosti ("Zlatni vek").

19.08 1601 - Ubijen je rumunski nacionalni junak Mihajlo Hrabri, gospodar Vlaške od 1593, a kasnije Transilvanije (1599) i Moldavije (1600). Uz pomoć rimsko-nemačkog cara Rudolfa oslobodio je zemlju od Turaka. Ubijen je po nalogu carskog generala Baste.

19.08 1878 - Posle žestokih uličnih borbi austrougarske trupe ušle su u Sarajevo i uspostavile svoju upravu. Odlukom Berlinskog kongresa 13. jula, Austro-Ugarska je dobila pravo da na 30 godina okupira Bosnu i Hercegovinu, a 1908. ju je anektirala. 1878 - Posle žestokih uličnih borbi austrougarske trupe ušle su u Sarajevo i uspostavile svoju upravu. Odlukom Berlinskog kongresa 13. jula, Austro-Ugarska je dobila pravo da na 30 godina okupira Bosnu i Hercegovinu, a 1908. ju je anektirala.

19.08 1910 - U Cetinju je puštena u rad prva električna centrala u Crnoj Gori. Svečano puštanje u rad centrale upriličeno je povodom krunisanja kralja Nikole, a služila je za osvetljenje Dvora, Zetskog doma, glavne cetinjske ulice i nekoliko kuća viđenijih Crnogoraca.

19.08 1914. - Cerska bitka, prva pobeda saveznika u Prvom svetskom ratu. Cerska bitka, koja se odigrala tokom avgusta 1914. godine, predstavlja jednu od najznačajnijih i najvećih pobeda srpske vojske u čitavom toku Prvog svetskog rata i to je, istovremeno, i blistav primer taktički dobro osmišljene i ostvarene vojne operacije. Ostvarivši pobedu u znamenitoj Cerskoj bitki, pripadnici srpske vojske predvođeni generalom Stepom Stepanovićem pružili su primer bezmerne hrabrosti i patriotizma koji je ostao utkan u kolektivnu svest nacije sve do naših dana.

<span style="color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 22.390625px;">

19.08 1960 - Pilot američkog špijunskog aviona "U-2" koji je oboren iznad sovjetske teritorije, Geri Pauers osuđen je na 10 godina zatočeništva. Pauers se spasio iskakanjem iz aviona, ali je potom uhapšen i osuđen, a 1962. je razmenjen za jednog sovjetskog špijuna.

19.08 1991 - U Sovjetskom Savezu je izveden državni udar kojim su pristalice tvrde linije pokušale da zbace sa vlasti Mihaila Gorbačova, tvorca sovjetske "glasnosti" i "perestrojke". Ključnu ulogu u suzbijanju udara odigrao je tadašnji predsednik Rusije Boris Jeljcin, koji je potom postao Gorbačovljev glavni politički rival.

19.08 1999 - Ispred zgrade Skupštine SR Jugoslavije u Beogradu održan je jedan od najvećih opozicionih mitinga na kojem su zatražene demokratske promene u Srbiji i smenjivanje predsednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića.


 
25.08 1842 - U Kragujevcu su ustavobranitelji predvođeni Tomom Vučićem Perišićem podigli bunu seljaka nezadovoljnih povećanjem poreza i oborili sa vlasti kneza Mihaila Obrenovića. Vučić je potom, kao "predvoditelj naroda", u Beogradu za kneza proglasio Aleksandra Karađorđevića. Mihailo Obrenović ponovo je bio knez Srbije od 1860. do 1868, kada je ubijen u Košutnjaku.

25.08 1875 - Kapetan Metju Veb je postao prvi čovek koji je preplivao kanal Lamanš.

25.08 1940 - Britansko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu bacilo prve bombe na Berlin. Do završetka rata 1945. na Berlin je palo oko 80.000 tona savezničkih bombi.

25.08 1944 - Savezničke snage su oslobodile Pariz u Drugom svetskom ratu.

25.08 1989 - Posle 12 godina i šest milijardi pređenih kilometara, američki vasionski brod bez ljudske posade "Vojadžer 2" dospeo je do planete Neptun i njenog satelita Triton i poslao na Zemlju snimke tih nebeskih tela.

25.08 2000 - U Beogradu je nestao Ivan Stambolić, bivši predsednik Predsedništva Srbije, blizak prijatelj predsednika Srbije i SR Jugoslavije Slobodana Miloševića krajem osamdesetih kada je Milošević počinjao svoju političku karijeru, a potom jedan od njegovih najvećih kritičara. Telo ubijenog Stambolića pronađeno je 28.marta 2003. godine na Fruškoj Gori.

25.08 2001 - Mete-Marit Tjesem Hojbi, samohrana majka i bivša kelnerica, udala se u Oslu za norveškog prestolonaslednika, princa Hakona.
 
27.08 55. p.n.e. - Rimski konzul Gaj Julije Cezar iskrcao se na tlo Engleske sa 10.000 vojnika Sedme i Desete rimske legije.

27.08 1789 - Parlament Francuske usvojio je Deklaraciju o pravima čoveka i građanina.

27.08 1813 - U bici kod Drezdena Napoleon Bonaparta je sa 130.000 vojnika porazio udružene austrijske, ruske i pruske snage od 200.000 ljudi.

27.08 1907 - Kralj Srbije Petar I Karađorđević položio je kamen temeljac za zgradu parlamenta u Beogradu po projektu arhitekte Jovana Ilkića. Gradnja je trajala gotovo 30 godina, a prvo zasedanje skupštine Jugoslavije u njoj održano je 20. oktobra 1936.

27.08 1910 - U Skoplju je rođena misionarka Majka Tereza, koja je u Kalkuti 1950. osnovala družbu "Sestre misionarke ljubavi". Oko 2000 redovnica raznih nacionalnosti posvetile su se siromašnim, bolesnim i umirućim ljudim (posebno gubavcima) u Indiji i na svim kontinetima. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1979. Umrla je u septembru 1997. u 87. godini.

27.08 1928 - U Parizu je potpisan Brajan-Kelogov pakt kojim su se zemlje potpisnice odrekle rata kao sredstva nacionalne politike i rešavanja međudržavnih sukoba i obavezale da će sporna pitanja rešavati mirnim putem. Među 63 države potpisnice bila je i Kraljevina Jugoslavija.

27.08 1992 - U Londonu je završena dvodnevna Međunarodna konferencija o bivšoj Jugoslaviji, na kojoj su predstavnici bosanskih Srba prihvatili da teško naoružanje stave pod kontrolu UN.

27.08 2000 - U Moskvi je u požaru izgoreo televizijski toranj Ostankino, jedan od simbola grada. Toranj, visok preko petsto metara, sagrađen je 1967. prema planovima arhitekte Nikolaja Nikitina.

27.08 2002 - Sud u Tokiju doneo je odluku kojom se priznaje da je Japan tokom II svetskog rata bio umešan u biološki rat u Kini, kao i da je vršio eksperimente nad kineskim ratnim zarobljenicima, što japanska vlada nikada nije zvanično potvrdila.



- - - - - - - - - -

29.08 1521. Turci pod komandom sultana Sulejmana II Veličanstvenog osvojili Beograd i proglasili ga za sedište Smederevskog sandžaka. Beograd postao pogranična tvrđava iz koje je turska vojska napadala Ugarsku i Austriju.

29.08 1526. U bici kod Mohača turska vojska, pod komandom Sulejmana II Veličanstvenog, pobedila trupe mađarskog kralja Ludvika II, koji se u povlačenju utopio u reci. Ugarska država se raspala na deo koji je potpao pod tursku vlast, drugim je zavladao ugarski vladar Ivan Zapolja, a treći je došao pod vlast Habsburga, koji su, po Zapoljinoj smrti, 1540. preuzeli ugarski presto.

29.08 1943. U pobuni protiv nemačke okupacije Danska, u Drugom svetskom ratu, potopila svoju flotu od 30 ratnih brodova i nekoliko podmornica.

29.08 1944. Na zahtev izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije kralj Petar II Karađorđević posebnim ukazom oduzeo komandu generalu Dragoslavu Mihailoviću i pozvao vojsku da se stavi pod komandu Josipa Broza Tita. Kraljeva odluka objavljena preko radija 12. septembra.

29.08 1949. SSSR u tajnosti izveo prvu eksploziju atomske bombe. Vest o tome 22. septembra objavile SAD, Velika Britanija i Kanada.

29.08 1965. Američki vasionski brod Džemini V, sa astronautima Gordonom Kuperom i Čarlsom Konradom, spustio se u Atlantik posle rekordnih osam dana u Zemljinoj orbiti.

29.08 1991. Sovjetski parlament suspendovao Komunističku partiju i zamrzao njene bankovne račune pod optužbom da je bila umešana u pokušaj državnog udara, 19. avgusta.

29.08 1995. Pod snažnim međunarodnim pritiskom, rukovodstva Jugoslavije i Republike Srpske dogovorila se o formiranju jedinstvene delegacije koja će učestvovati u mirovnom procesu za Bosnu i Hercegovinu, a predsednik Srbije Slobodan Milošević ovlašćen da pregovara u ime delegacije.

29.08 1996. Ruski avion "tupoljev 154", koji je prevozio rudare na udaljeno arktičko ostrvo, udario u planinski vrh u Norveškoj. U najtežoj avionskoj nesreći na norveškom tlu poginuli svi putnici i članovi posade, njih 141.
 
01.09 1823 - Rodjen je Mihailo Obrenović, knez Srbije od 1839. do 1842. i od 1860. do 1868, kada je ubijen u Košutnjaku. Tokom vladavine izvršio je značajne reforme u državnoj upravi i vojsci, osnovao je Narodni muzej i Narodno pozorište.

01.09 1886 - Poglavica Apača Džeronimo (Geronimo), vodja poslednje velike pobune američkih Indijanaca protiv belih porobljivača, predao se u Skeleton kanjonu u Arizoni američkom generalu Nelsonu Majlsu (Miles).

01.09 1929 - Nemački dirižabl "Grof Cepelin" je okončao putovanje oko sveta. Let je trajao devet dana 20 sati i 23 minuta, a na vazdušnom brodu je bilo 40 članova posade i 14 putnika.

01.09 1972 - Na Olimpijskim igrama u Minhenu američki plivač Mark Špic (Spitz) osvojio je sedmu medalju i time postavio rekord u osvojenim medaljama na jednoj Olimpijadi.

01.09 1995 - Pod geslom "Ujedinjeni Jerusalim je naš", Izrael je započeo 15-mesečnu proslavu 3000. godišnjice proglasa kralja Davida
o tom gradu kao prestonici jevrejskog naroda.

01.09 1997 - U eksploziji tri bombe u Jerusalimu poginulo je sedam i ranjeno oko 200 ljudi.




- - - - - - - - - -

03.09 1189. Ričard I Plantagenet, poznat kao Ričard Lavljeg srca, krunisan je u Vestminsterskoj opatiji u Londonu za kralja Engleske.

03.09 1783. Velika Britanija i SAD potpisale su u Parizu mirovni ugovor kojim je završen Američki rat za nezavisnost. Britanija je priznala SAD kao slobodne suverene i nezavisne države. Rat američkih država za nezavisnost počeo je u aprilu 1775. borbama kod Leksingtona i Konkorda.

03.09 1806. Srbi su, u Prvom srpskom ustanku, kod Deligrada pobedili tursku vojsku, a vojvoda Stanoje Glavaš oslobodio je Prokuplje.

03.09 1884. Iz Beograda je krenuo prvi putnički voz na pruzi Beograd-Niš, prvoj u Srbiji. Početak gradnje 21. juna 1881. obeležio je srebrnim budakom knez Milan Obrenović. Ispraćaju voza, iskićenog cvećem i srpskim trobojkama, pored velikog broja građana, prisustvovali su ugledni gosti iz Beča, Budimpešte i Pariza. Voz je krenuo u 8.30, a u Niš je stigao u 18.23.

03.09 1931. Kralj Jugoslavije Aleksandar I Karađorđević proglasio je oktroisani Ustav kojim je ozakonjena monarhistička diktatura, zavedena 6. januara 1929.

03.09 1939. Na kružnoj stazi oko Kalemegdana, u Beogradu su održane do tada najveće međunarodne automobilske trke u Jugoslaviji.

03.09 1943. Iskrcavanjem na Siciliju Osme britanske armije pod komandom fildmaršala Bernarda Loa Montgomerija, počeo je napad savezničkih trupa na Italiju u Drugom svetskom ratu.

03.09 1976. Američki vasionski brod bez ljudske posade "Viking 2" spustio se na Mars i počeo da šalje fotografije sa te planete.

03.09 1992. Tokom rata u Bosni, italijanski avion sa humanitarnom pomoći za Sarajevo oboren je kod Jasenika, 34 kilometra zapadno od Sarajeva. Poginula su četiri člana posade, a u narednih mesec dana prekinuto je dostavljanje humanitarne pomoći preko sarajevskog aerodroma.

03.09 1994. Rusija i Kina proglasile su završetak međusobnih neprijateljstava i dogovorile se da uklone nuklearne rakete koje su bile usmerene iz jedne zemlje prema drugoj.




- - - - - - - - - -

06.09 1522 - Španski moreplovac Huan Sebastijan del Kano završio je prvo putovanje oko sveta, koje je 1519. započeo Fernando Magelan (Magellan) sa pet brodova i 270 mornara. Del Kano je preuzeo komandu kada su 1521. Magelana ubili filipinski urođenici i vratio se u Španiju sa jednim brodom i 18 mornara.

06.09 1566 - Umro je turski sultan Sulejman II Veličanstveni. Tokom njegove 46-godišnje vladavine Otomansko carstvo dostiglo je vrhunac moći i najveće teritorijalno proširenje. Umro je prilikom opsade Sigeta u trećem pohodu na Beč.

06.09 1901 - U Bufalu je anarhista Leon Čolgos izvršio atentat na predsednika SAD Vilijema Mekinlija. Mekinli je od zadobijenih rana umro nedelju dana kasnije, a 14.
septembra novi predsednik SAD postao je Teodor Ruzvelt.

06.09 1914 - Na zahtev saveznika da posle pobede na Ceru u Prvom svetskom ratu preduzme ofanzivu preko granice, srpska vojska je počela operacije protiv Austrijanaca u Sremu i istočnoj Bosni, poznate kao Bitka na Drini. Borbe su trajale do 11. novembra, kada je srpska vojska bila prisiljena da se povuče.

06.09 1970 - Palestinski teroristi su oteli četiri aviona koja su letela iz Evrope u Njujork. Narednog dana u Kairu je zapaljen "Boing 747" kompanije "Pan ameriken", a dva "Boinga 707" dignuta su u vazduh 12. septembra u Jordanu. Četvrti avion se spustio u London, a otmičarka Lejla Kaled je uhapšena.

06.09 1975 - U zemljotresu u istočnoj Turskoj 2.350 ljudi je poginulo, a ranjeno oko 3.000.

06.09 1988 - Jedanaestogodišnji dečak Tomas Gregori postao je najmlađa osoba koja je preplivala Lamanš. Plivanje je trajalo 11 sati i 54 minuta.

06.09 1997 - Britanska princeza Dajana, koja je poginula 31. avgusta u saobraćajnoj nesreći u Parizu, sahranjena je na porodičnom imanju, posle pogrebne ceremonije koju je posredstvom TV prijemnika pratilo više od 2 milijarde ljudi širom sveta.

06.09 2007 - Umro je čuveni svetski tenor Lučano Pavaroti, čija je karijera trajala 46 godina. Debitovao je 1961. u Pučinijevim "Boemima", a omiljene opere bile su: "Lučija de Lamermur", "Turandot", "Bal pod maskama", "Rigoleto", "Madam Baterflaj" i "Magbet".
 
07.09 1788. Turci zarobili, potom ubili, vođu srpskih dobrovoljaca u austrijsko-turskom ratu Koču Anđelkovića, Koču Kapetana. Po njemu, borba srpskih dobrovoljaca u tom ratu nazvana Kočina krajina.

07.09 1812. Završena Borodinska bitka, blizu Moskve, jedna od najkrvavijih bitaka u Napoleonovim ratovima, u kojoj su Rusi pod komandom Kutuzova izgubili 44.000 vojnika, a Napoleon 50.000, među njima 23 generala. Nedelju dana kasnije, Napoleon ušao u Moskvu.

07.09 1940. Nemačka avijacija, pod komandom Hermana Geringa, počela bombardovanje Londona. Prvog dana poginulo više od 300 ljudi.

07.09 1964. U mestu Sip, na jugoslovenskoj, i u Gura Vaji, na rumunskoj obali Dunava, uz prisustvo predsednika Jugoslavije i Rumunije Josipa Broza Tita i Georgijua Deža, postavljen kamen-temeljac na gradilištu hidroelektrane Đerdap.

HE "Đerdap 1" ima 6 agregata ukupne snage 1.058 MW i godišnju proizvodnju električne energije od 5.489 GWh.[TABLE="width: 100%"]
[TR]
[TD="colspan: 4"]
HE%20DJERDAP%20I%20PRELIVANJE_09.JPG
HE "Đerdap 1" se nalazi 10 kilometara uzvodno od Kladova, na 943. kilometru od ušća Dunava. Glavni objekat je simetričan, sa prelivnom branom u središtu korita Dunava i po jednom elektranom i prevodnicom i sa srpske i sa rumunske strane. HE "Đerdap 1" ima relativno malu zapreminu dinamičkog karaktera, ali uz dnevni režim rada sa dva vrha i HE "Đerdap 2" kao kompenzacionim bazenom, uspeva da veći deo proizvodnje plasira u varijabilni deo dijagrama opterećenja. Elektrana je pribranskog tipa, sa kratkim dovodnim organima i blokovskom vezom (dovod-turbina-generator-odvod), to joj omogućava brzu promenu opterećenja.
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]

HE "Đerdap 2" ima 10 agregata ukupne snage 270 MW.
[TABLE="width: 100%"]
[TR]
[TD="colspan: 4"]
he_djerdap2_big.jpg
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]

Izgrađena je 80 kilometara nizvodno od HE "Đerdap 1". U glavnim elektranama ugrađeno je po 10 cevnih hidroagregata pojedinačne snage 27 MW. Godišnje HE "Đerdap 1 " proizvede oko 1.500 GWh električne energije. U obe dodatne elektrane ugrađena su i puštena po dva hidroagregata snage po 27 MW.


07.09 1991. U Hagu počela rad Međunarodna mirovna konferencija o Jugoslaviji. U radu Konferencije učestvovali svi članovi Predsedništva SFRJ, predsednik savezne vlade i šest predsednika jugoslovenskih republika. Predsedavajući Konferencije, na kojoj je usvojena Deklaracija o mirnom rešenju jugoslovenske krize, bio lord Karington

. 07.09 1994. U komandi vojske SAD u Berlinu poslednji put spuštena zastava SAD. Posle skoro pola veka, formalno okončano vojno prisustvo SAD u Berlinu.


 
Poslednja izmena:
12.09 490. p.n.e. - Na istočnoj obali Atike kod Maratona Atinjani su pobedili deset puta brojniju vojsku persijskog cara Darija (9.000 prema 100.000). U bici su poginula 192 grčka vojnika, a Persijanaci su imali oko 6.000 mrtvih. Vest o pobedi u Atinu je doneo glasnik Filided pretrčavši 40 kilometara, nakon čega je umro od premora. Po tom događaju se u modernom vremenu zove najduža trka u atletici.

12.09 1683 - Poljski kralj Jan III Sobjecki potukao je tursku vojsku i razbio dvomesečnu drugu opsadu Beča, čime je sprečen prodor Turske u srednju Evropu.

12.09 1878 - Egipatski obelisk poznat kao "Kleopatrina igla", napravljen od mermera iz Asuana oko 1475. p.n.e, postavljen je u Londonu.

12.09 1913 - Rođen je američki atletičar Džesi Ovens, koji je osvojio četiri zlatne medalje na Olimpijskim igrama u Berlinu 1936. Njegov trijumf naljutio je Adolfa Hitlera, koji je napustio počasnu ložu kako bi izbegao da se rukuje s njim zato što je crnac

12.09 1916 - Na Kajmakčalanu je počela ofanziva srpske vojske protiv Bugara i Nemaca u Prvom svetskom ratu. Završena je 3. oktobra 1916, kao prva pobeda srpske vojske nakon povlačenja preko Albanije.

http://www.kalibar.rs/code/navigate.php?Id=108&editionId=33&articleId=133

12.09 1943 - Nemački komandosi su u Drugom svetskom ratu, na osnovu naredbe Adolfa Hitlera, oteli bivšeg italijanskog diktatora Benita Musolinija, kojeg su nove italijanske vlasti stavile u zatvor.

12.09 1968 - Albanija je saopštila da napušta Varšavski pakt.

12.09 1970 - Palestinski otmičari su u Jordanu digli u vazduh tri aviona oteta šest dana ranije posle poletanja iz Njujorka ka Evropi. Prethodno su oslobodili putnike u zamenu za palestinske zatvorenike, među kojima i otmičara četvrtog aviona Lejlu Kaled .

12.09 2003 - Umro je američki kantri muzičar Džoni Keš, "Čovek u crnom". Tokom 50-godišnje karijere najviše je pevao o rudarima, nadničarima, osuđenicima i kaubojima.
 
Poslednja izmena:
18.09 1502 - Španski moreplovac italijanskog porekla Kristofer Kolumbo (Cristoforo Colombo) stigao je u Kostariku na svom četvrtom i poslednjem putovanju u Novi svet.

18.09 1739 - Potpisivanjem Beogradskog mira okončan je rat između Austrije i Turske, započet 1736. Austrija je potisnuta sa Balkana, a Turska se vratila na Dunav i Savu. Srbija je ponovo postala deo Otomanskog carstva, a Austrija je bila prisiljena da Turcima vrati i Malu Vlašku i delove Bosne koje je dobila Požarevačkim mirom 1718.

18.09 1851 - Izašao je prvi broj američkog dnevnika "Njujork tajms", koji je osnovao Henri Džervis Rejmond (Henry Jarvis Raymond).

18.09 1905 - Rođena je švedska filmska glumica Greta Luiza Gustafson (Luisa Gustaffson), poznata kao Greta Garbo, jedna od najvećih glumica nemog i zvučnog filma. Svetsku slavu stekla je u Holivudu, a sa filma se povukla kada je bila na vrhuncu karijere. ("Ana Karenjina", "Mata Hari", Dama s kamelijama").

18.09 1961 - U avionskoj nesreći iznad Severne Rodezije poginuo je generalni sekretar UN od 1953, Šveđanin Hjalmar Agne Dag Hamaršeld (Hammarskjoeld). Smrt je prekinula njegovu misiju rešavanja kongoanske krize. Posthumno mu je dodeljena Nobelova nagrada za mir.

18.09 1970 - Američki pevač i najčuveniji rok gitarista 20. veka Džimi Hendriks (Jimi Hendrix) umro je u 27. godini od prekomerne doze droge.

18.09 1982 - U masakru koji je, uz podršku izraelske vojske, počinila libanska hrišćanska milicija u palestinskim izbegličkim logorima Sabra i Šatila u Bejrutu, ubijeno je najmanje 800 ljudi. To je bila odmazda za atentat izvršen četiri dana ranije, u kojem je ubijen predsednik Libana Bešir Džemajel. (Bashir Gemayel).

18.09 2001 - Okružni sud u Beogradu saopštio je da je iz masovne grobnice u Batajnici kod Beograda iskopano najmanje 269 tela za koja se sumnja da su posmrtni ostaci kosovskih Albanaca ubijenih i poginulih za vreme rata na Kosovu 1999.




- - - - - - - - - -

22.09 1499 - Mirom u Bazelu okončan je Švapski rat između Švajcarske lige i nemačkog kralja Maksimilijana I (Maximilian), a Švajcarska je stekla nezavisnost.

22.09 1792 - Dan posle obaranja monarhije, Francuska je proglašena republikom i na snagu je stupio novi kalendar, kojim je za početak računanja nove ere uzet jesenji ekvinocij - 23. septembar 1792.

22.09 1862 - Predsednik SAD Abraham Linkoln (Abraham Lincoln) objavio je dekret prema kojem svi američki robovi postaju slobodni građani od 1. januara 1863.

22.09 1923 - U Ljubljani je održana skupština feminističkih društava Kraljevine Jugoslavije na kojoj je osnovana Feministička alijansa (kasnije Alijansa ženskih pokreta Jugoslavije).

22.09 1949 - Vlade SAD, Velike Britanije i Kanade saopštile su da je SSSR izveo prvu eksploziju atomske bombe 29. avgusta 1949.

22.09 1955 - U Velikoj Britaniji je počela da radi komercijalna televizija. Prvi plaćeni oglas bila je reklama za pastu za zube.

22.09 1974 - U uraganu u centralnoameričkoj državi Honduras poginulo je oko 5.000 ljudi.

22.09 1980 - Kopnene snage Iraka ušle su u Iran sa namerom da preuzmu kontrolu nad Šat-el-Arabom, čime je iračko-iranski sukob prerastao u pravi rat, koji je trajao narednih osam godina.

22.09 1992 - SAD su uputile zahtev generalnom sekretaru UN da se formira komisija za ispitivanje ratnih zločina u Jugoslaviji. U priloženom izveštaju, rukovodstva Srbije i Jugoslovenske narodne armije, kao I srpske oružane snage u Hrvatskoj i BiH, optuženi su za teške zločine počinjene tokom 15 meseci rata u bivšoj Jugoslaviji.

22.09 1993 - U jeku jedne od najvećih inflacija zabeleženih u svetu, SR Jugoslavija je donela zakon o denominaciji nacionalne valute, prema kojem je od 1. oktobra milion dinara vredelo jedan dinar.

22.09 2010 - Umro je američki pevač Edi Fišer (Edie Fisher) jedan od najpopularnijih izvođača 1950-ih godina u svetu. Među njegovim najuspešnijim pesmama su "Thinking of you", "Any Time" i "Oh, My Pa-pa".
 
27.09 1825. Prugom Darlington-Stokton, prvom javnom železničkom prugom na svetu, u severoistočnoj Engleskoj, krenuo voz s prvom parnom lokomotivom, kojom je upravljao njen konstruktor Džordž Stivenson.

27.09 1939. Posle trodnevnog neprekidnog bombardovanja, Nemci u II svetskom ratu savladali 19 dana dug otpor Varšavljana i zauzeli grad.

27.09 1940. Nemačka, Italija i Japan u Berlinu potpisali desetogodišnji vojni i ekonomski pakt, poznat kao Osovina Berlin-Rim-Tokio.

27.09 1947. U Varšavi osnovan Informacioni biro komunističkih i
radničkih partija, Informbiro. Savetodavno i koordinaciono telo devet evropskih komunističkih i radničkih partija osnovano na inicijativu SSSR-a, sedište mu do proleća 1948. bilo u Beogradu, potom u Bukureštu.

27.09 1964. Vorenova komisija posle desetomesečne istrage saopštila da je Li Harvi Osvald bio jedini atentator na predsednika SAD Džona Kenedija, 22. novembra 1963. u Dalasu. Prema nekim kasnijim istraživanjima, Osvald, ubijen dva dana po atentatu, nije bio jedini atentator, a prema nekim nije ni učestvovao u atentatu.

27.09 2000. Više desetina hiljada ljudi u centru Beograda i oko pola
miliona širom Srbije burno pozdravilo proglašenje izborne pobede Demokratske opozicije Srbije na izborima 24. septembra i odluku lidera opozicije Vojislava Koštunice da ne prihvati drugi krug predsedničkih izbora koji su najavili sledbenici Slobodana Miloševića.

27.09 2001. Napadač u policijskoj uniformi upao na sednicu lokalne skupštine švajcarskog kantona Zug i ubio 13, ranio 15 ljudi, potom izvršio samoubistvo.

27.09 2006. Haški tribunal osudio bivšeg predsednika Skupštine Republike Srpske Momčila Krajišnika na 27 godina zatvora za zločine protiv čovečnosti. Krajišnik oslobođen optužbi za genocid i saučesništvo u genocidu.



- - - - - - - - - -

29.09 1758. Rođen je engleski admiral Horacio Nelson jedan od najvećih stratega u istoriji pomorskih ratova. Odneo je ključne pobede nad Napoleonovom flotom, a 1805. je naneo katastrofalan poraz udruženoj špansko-francuskoj floti kod Trafalgara.

29.09 1854. U Valjevu je umro prota Matija Nenadović, vojvoda i jedan od vođa Prvog srpskog ustanka. Bio je prvi diplomata obnovljene Srbije i tvorac i prvi predsednik Praviteljstvujušćeg sovjeta. Njegovi "Memoari" dragoceno su svedočanstvo o ljudima i događajima iz tog vremena.

29.09 1918. Bugarska je nakon poraza na Solunskom frontu u Prvom svetskom ratu potpisala primirje sa saveznicima ("Solunsko primirje").

29.09 1913. Rudolf Dizel, nemački inženjer, konstruktor prvog motora sa unutrašnjim sagorevanjem na principu samopaljenja (1893), nestao je u moru u kanalu Lamanš prilikom putovanja iz Antverpena u London.

29.09 1941. U Babi Jaru, kod Kijeva, Nemci su u Drugom svetskom ratu u masakru nad Jevrejima, koji je trajao dva dana, pobili 33.771 civila, uključujući žene i decu.

29.09 1958. Emitovan je prvi zajednički program TV odašiljača u Beogradu, Zagrebu i Ljubljani.

29.09 1979. Papa Jovan Pavle II je, tokom prve papske posete Irskoj, uputio apel za mir u Severnoj Irskoj pred više od milion ljudi u Dablinu.

29.09 1999. Specijalne policijske snage za razbijanje demonstracija brutalno su pretukle demonstrante u Beogradu kada su pokušali da dođu do rezidencije predsednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića i izraze nezadovoljstvo njegovom devetogodišnjom vladavinom.

29.09 2000. Pozivu lidera Demokratske opozicije Srbije na građansku neposlušnost i generalni štrajk zbog pokušaja režima da falsifikuje izborne rezultate od 24. septembra, prvi su se odazvali srednjoškolci u Gornjem Milanovcu i rudari kolubarskog rudnika Tamnava. U narednim danima talas štrajkova zahvatio je celu Srbiju, počela je blokada magistralnih puteva.

29.09 2001. Savet bezbednosti UN usvojio je rezoluciju o borbi protiv terorizma i sprečavanju finansiranja terorista. Rezolucijom je predviđeno uvođenje sankcija svakoj zemlji koja ne bude poštovala antiterorističke mere.
 
Morate se prijaviti ili registrovati da odgovorite ovde.
Nazad
Vrh